Dit bijzondere apparaat is de nieuwste aanwinst van het Bos: een antieke mangel. Het is een geschenk van mensen die het graag behouden wilden zien voor de toekomst.
In het gietijzeren onderstel van deze, geheel gerestaureerde, mangel staat te lezen “The Gothic Reg Design 35183”, hij is begin 1900 gemaakt bij Gothic Metal Ltd in Engeland. Het onderstel is voorzien van ijzeren wieltjes, zodat het zware apparaat gemakkelijker kon worden verplaatst.
Wat is een mangel?
Een mangel is een werktuig wat gebruikt werd om de was uit te wringen en te strijken en bestaat uit twee houten rollen, die door middel van een zwengel in tegengestelde richting draaien. Onder de rollen hangt een houten opvangbak voor het water en aan de bovenkant zit een schroef waarmee de druk van de bovenste rol op de onderste kan worden vergroot, hiervoor is een metalen bladveer aangebracht. Door aan de zwengel te draaien, kan de schone was tussen de rollen gevoerd worden, het water wordt uit de was geperst en het wasgoed komt er aan de achterzijde droog uit. Mangelen was tevens een vorm van strijken: echt mooi linnen werd bijvoorbeeld zijdezacht door het mangelen en er kwam een prachtige glans op de stof.
Zo’n mangel werd ook wel een wringer genoemd. Later kwam de ‘moderne’ wringer, deze kon worden vastgeschroefd op een tafel of op een teil. De mangel hoorde bij de periode dat de was werd gekookt in een grote wasketel. Vaak werd die ketel op zondagavond al gevuld met water op de kachel gezet. Maandag wasdag is nog een uitspraak van vroeger, wassen was in die tijd echt zwaar werk. Men was echt de hele dag bezig met de was, die dag begon vaak al om 04.00 uur! De vrouw des huizes gebruikte daar de teil, boender (harde borstel), wasplank en wasbord bij en ook de klok (om sop te maken met een stuk zeep) ontbrak niet. Op onze open dagen heb je deze attributen allemaal kunnen zien.
Beste
Zelf heb ik tweedehands recent een mangel aangekocht van het merk Alemania. Het toestel werkt, maar met een zware weerstand draaien de rollen niet meer rond, alleen kun je gewoon aan het wiel blijven draaien.
Kortom, ik zou zo een werkend toestel van kortbij willen bekijken en voor onderdelen te verkrijgen.
Kunnen jullie mij hiermee verder helpen?
Met vriendelijke groeten
Guido Schalenbourg
Beste Guido, je bent altijd welkom om onze mangel te komen bekijken, maar of we je kunnen helpen met zoeken naar onderdelen betwijfel ik. Wij hebben deze mangel compleet gekregen, dus niet zelf aan gewerkt. Maar misschien heeft Jan tips voor je.
Mocht je ons willen bezoeken, bel even tevoren zodat je niet voor een gesloten poort staat. De telefoonnummers vind je onder Locatie en Contact op de website.